RvS Neemt Vaccinatiestelsel Nederland Onder de Loep

‘Een overkoepelende visie op en strategie voor vaccinatiezorg in Nederland ontbreekt.’ Dat concludeert de Raad Volksgezondheid en Samenleving (RvS) in een op 25 maart gepubliceerd rapport. In de praktijk leidt dit tot allerlei knelpunten.

Zo biedt de publieke vaccinatiezorg, met name het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), weinig ruimte voor individueel maatwerk, signaleert RvS. Het huidige RVP is gericht op one size fits all. Binnen de RVP is er een complexe mix van hiërarchische en gedecentraliseerde bevoegdheden, taken en rollen. Een ander knelpunt is dat mensen met een medische indicatie die voor een bepaalde vaccinatie in aanmerking komen, onvoldoende worden bereikt.

Financiering en voorlichting

Ook de financiering van vaccinaties leidt tot problemen, omdat deze afhangt van de vraag of een vaccinatie primair in het belang is van het individu of van de collectieve volksgezondheid. Dit onderscheid is in de praktijk niet altijd helder te maken.

De informatievoorziening over vaccins en vaccinaties worden over het algemeen passief verstrekt terwijl de bereidheid van de burgers om zich vrijwillig te vaccineren vraagt om actieve informatievoorziening zodat er vertrouwen is in de vaccinatiezorg en de experts.

Een laatst belangrijk knelpunt betreft een breder probleem in de zorg, namelijk dat er geen goede communicatie mogelijk is tussen verschillende zorgverleners vanwege meerdere, niet goed op elkaar afgestemde ICT-systemen. Daardoor is het bijvoorbeeld lastig om risicogroepen doelgericht te benaderen voor een vaccinatie.

Oplossingsrichtingen

Het verbeteren van het bereik van vaccinaties onder mensen met een medische indicatie of bepaalde risicogroepen kan op verschillende manieren worden aangepakt, stelt RvS voor. Allereerst door meer aandacht hiervoor in voor-, na- en bijscholingen. Ook zouden vaccinaties meer als een normale medische interventie gezien moeten worden en een volwaardige plaats moeten krijgen in de richtlijnen. Nu ligt de oproep en uitvoer van vaccinatiecampagnes bij één zorgverlener. Er zou gekeken kunnen worden of het toedienen van het vaccin ook door andere zorgverleners, waaronder de apotheker, kan worden uitgevoerd.

Een laatste aanbeveling is het loslaten van het leeftijdscriterium in het RVP, waardoor alle, voor de volksgezondheid relevante vaccinaties - in het kader van collectieve preventie - binnen het programma gegeven kunnen worden. Specifieke vaccinatieprogramma’s zijn dan niet meer nodig.

Medische preventie

‘Wij zien goede aanknopingspunten in het advies van de RvS’, zegt Carla Vos, hoofd Kennis en Beleid bij de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen. ‘De lessen van COVID-19 voor risicogericht en proactief vaccineren en daarmee medische preventie, wordt steeds meer in de praktijk gebracht. Dat is een goede ontwikkeling die ook op het gebied van andere infectieziekten tot een verbeterde aanpak kan leiden.’

Controle op infectieziekten

Concreet houdt dat in dat je onderzoekt welke effectieve vaccins sneller en beter bij doelgroepen kunnen worden ingezet, stelt Vos. Via het Rijksvaccinatieprogramma óf via ‘vaccinaties op maat’, gekoppeld aan een effectieve informatie- en kennisoverdracht. ‘Voor infectieziektepreventie die niet programmatisch wordt aangeboden zou informatie beter beschikbaar moeten zijn en moet worden benoemd wie hier als uitvoerders een belangrijke rol in spelen’, zegt Vos. ‘We gaan graag met het nieuwe kabinet in gesprek hoe het gezamenlijke doel van maximale controle op infectieziekten te bereiken.’

Rapport 'Het vaccinatiestelsel in Nederland nader verklaard'

Bron: VIG