Raadthuys GGZ biedt iedere nieuwe cliënt toegang tot e-health

Via een SET- subsidie introduceerde Raadthuys GGZ ‘blended behandelen, tenzij’. Dit had als doel om e-health trajecten binnen de GGZ-schaal op te schalen. Inmiddels hebben 500 cliënten toegang tot een online behandelplatform. Daarmee kunnen zij meer in eigen tijd zelfstandig aan de slag binnen hun behandeltraject. In onze reeks interviews over resultaten van de SET-subsidie spreken we deze keer met Raadthuys GGZ behandelaars Dionne Boschloo en Tessa van Loenhout.

Raadthuys GGZ biedt zorg in de basis ggz en specialistische ggz aan zowel kinderen als volwassenen. De instelling streeft ernaar om zo veel mogelijk behandeltrajecten gecombineerd te kunnen aanbieden. Dat wil zeggen: zowel via een online e-health platform als face-to-face behandelcontacten. Deze inzet van e-health moet eraan bijdragen om cliënten sneller te kunnen helpen. Daarnaast krijgt de cliënt meer eigen regie  over zijn eigen behandeltraject. Dat kan uiteindelijk voor behandelaren een tijdsbesparing opleveren, zodat meer cliënten in dezelfde tijd geholpen kunnen worden. Het SET-project van deze instelling gaat over het vormen van blended behandelingen: een combinatie van online behandeling en face-to-face gesprekken. De effecten van e-health komen bij Raadthuys GGZ het beste naar voren binnen deze blended care. Daarvoor ontwikkelde de instelling binnen het e-health-platform ‘Jouw Omgeving’ diverse online behandelprogramma’s.

Regie, tijdsbesparing en toegang

Raadthuys GGZ startte het project ‘blended behandelen tenzij’ in 2020. Een jaar later kregen Raadthuys GGZ-behandelaars Dionne Boschloo (jeugd) en Tessa van Loenhout (volwassenen) er op de werkvloer mee te maken. ‘Een doelstelling was meer regie bij cliënt te leggen,’ vertelt Dionne. ‘Er thuis mee aan de slag te gaan; opdrachten, informatie teruglezen, voorbereiden op afspraken. Maar ook meer contact met de behandelaar kunnen hebben, op een beveiligde manier via de chatfunctie.’ Een tweede doel was tijdsbesparing. Die werd gerealiseerd doordat een behandeltraject korter kon zijn als cliënten meer zelf kunnen doen. Zoals uitleg via het platform over opdrachten en achtergrondinformatie die cliënten zelf kunnen doornemen. Een derde doel was om meer cliënten toegang te geven tot zorg. Via blended care zouden meer cliënten tegelijkertijd in zorg kunnen zijn en hiermee de wachtlijsten verkorten. Na afloop van een online traject kunnen cliënten via Jouw Omgeving hun leerplan downloaden. Zo kunnen ze op ieder moment zelfstandig teruggrijpen op de geleerde handvatten. 

Accounts voor nieuwe cliënten

Met trots vertelt Tessa over het besluit van Raadthuys GGZ om elke cliënt die zich aanmeldt, automatisch een account voor de online omgeving (Jouw Omgeving) te bieden. ‘Dat markeerde een grote verandering. Eerder probeerden we het platform mondjesmaat uit binnen een aantal zorgpaden en modules. Op dit moment hebben 480 cliënten een account; sinds 2022 krijgt iedereen na het intakegesprek er één!’ Vanzelfsprekend zijn er verschillen in hoeverre cliënten er gebruik van willen of kunnen maken. Dat hangt af van de capaciteit van de cliënt en of het bij de behandeling past.

Opbrengsten in kaart brengen

Over het vaststellen van de resultaten tot nu toe zegt Dionne: ‘Dat klinkt heel makkelijk. Maar er zijn zoveel variabelen dat het bijna werk voor data-analysten is. We zijn voorzichtig in welke conclusies we eraan kunnen verbinden. Daarvoor is het nog te vroeg. Daarom moet het nog een tijd lopen, voordat we genoeg betrouwbare data hebben.’ Daarnaast draait het om de definitie van blended care. ‘Als iemand een account heeft en maar 2 keer een chatbericht stuurt, is dat dan blended behandelen? We vonden van niet en hebben er dus striktere eisen aan verbonden,’ licht Dionne toe. ‘We hebben er een businesscase van gemaakt, en zien nu de eerste resultaten. Daarin zien we in een aantal aspecten al een tendens in tijdsbesparing terug, bijvoorbeeld voor lichtere zorgzwaarten. 

Voordelen online behandeling

• Verkorte wachtlijst 
• Geen reistijd
• Geen reiskosten
• Energiebesparend
• Gesprekken in persoonlijke, veilige en vertrouwde omgeving 
• Blended behandelen is effectief gebleken 

Optimale urenverdeling

Naast een chat- en berichtenfunctie vormt beeldcontact vormt een onderdeel van het gebruik van ‘Jouw omgeving’. Het slaat aan maar een ideaal aantal uren beeldcontact als onderdeel van een behandelplan is nog niet vastgesteld. ‘Het is  maatwerk, de sleutel hebben we nog niet gevonden,’ zegt Tessa daarover. ‘Hoeveel laten we thuis doen en hoeveel face-to-face? Dat ligt ook aan de diagnose van de cliënt en hoe open iemand staat voor e-health. Voor mildere klachten denk ik dat e-health passend is. De grootste tijdbesparing is voorspeld voor de behandeling van lichtere en mildere klachten. Maar voor de complexere hulpvragen is ook een start gemaakt met het inzetten van blended behandeling, mits de cliënten hier ook voor openstaan. Via motiverende gesprekstechnieken proberen we mensen te enthousiasmeren voor de blended variant van behandeling.’ 

De mogelijkheden van e-health leidden bij Raadthuys GGZ ook tot nieuwe ideeën. Dionne: ‘Tessa en ik doen samen de mindfulness-groep, ook met e-health-ondersteuning. Dat hadden we een paar jaar geleden helemaal niet bedacht. Maar we zien dat het aanslaat. We kunnen cliënten opdrachten en audioberichten sturen waarmee ze thuis een geleide meditatie kunnen oefenen. En ze kunnen vragen sturen in de chat. Ook daarmee kunnen we de eigen regie van de cliënt vergroten.’

‘Als iemand een account heeft en maar 2 keer een chatbericht stuurt, is dat dan blended behandelen?’

Ervaring van cliënten

In ‘Jouw Omgeving’ is een mogelijkheid tot feedback voor de cliënt ingebouwd. Dat kan voor inzicht zorgen over in hoeverre cliënten het gebruik van het platform in hun dagelijkse routine hebben opgenomen. Tessa: ‘Daaruit blijkt dat het laagdrempelig contact met de behandelaar wordt gewaardeerd, en dat ze het prettig vinden er thuis mee bezig te zijn. En mensen zijn ook enthousiast over de app die erbij hoort.’ 

‘Vanuit het project is er ook een klankbordgroep in de vorm van een cliëntenraad, waarmee we afstemmen. Daar horen we ook dat de regie, zelf keuzes kunnen maken, goed wordt gewaardeerd. Die cliëntenraad bestaat uit een kleine groep enthousiaste leden die ook voorstellen tot wijzigingen kunnen aandragen. Bijvoorbeeld over het gebruik van te lange teksten op het platform. Dat helpt ons enorm.’

Anders leren werken

De introductie van blended care heeft voor behandelaars bij Raadthuys GGZ veel veranderd. Normaal gaven ze cliënten op papier huiswerk mee voor de volgende week. Nu moeten ze van alles online klaarzetten en de chat in de gaten houden. ‘We merken dat ongeveer de helft van de behandelaren digitaal bezig zijn heel prettig vindt,’ vertelt Dionne. ‘Maar ook dat de andere helft dat soms nog lastig vindt. Die vindt het moeilijk om een vast werkproces dat ze al jaren volgen, aan te passen. Voor hen is er elke 6 weken een intervisiegroep. Groepjes van 4 behandelaren en een externe projectleider. Daar kunnen ze vragen stellen, problemen bespreken en adviezen binnenhalen. En vanaf januari 2024 bieden we ook een maandelijks inloopspreekuur aan voor 1-op-1 contact.’

Optimisme en overschatten

Raadthuys begon enthousiast aan het traject van blended care binnen de organisatie. Toch pakten zaken soms anders uit dan ingeschat. ‘We begonnen met 3 zorgpaden; depressie, angst en trauma,’ vertelt Dionne. Die waren klachtgericht en we dachten dat die voor veel cliënten inzetbaar waren. Maar in de praktijk bleek dat ze lang niet altijd bij de individuele cliënten pasten. We hebben veel cliënten met brede, complexe hulpvragen. Dan past een klachtgericht zorgpad niet zo erg. Terwijl we in het begin dachten het voor iedereen te kunnen gebruiken. Dat viel tegen en we hebben toen een generiek zorgpad gemaakt, dat breder inzetbaar is.’

‘We waren te optimistisch,’ voegt Tessa toe. Die generieke module hebben we vervolgens vanuit enthousiasme gemaakt, omdat we de kansen zagen die er liggen op het vlak van e-health. Het kost echter tijd om de nieuwe werkwijze te integreren en daar hebben we tijd voor gereserveerd. Het implementatieproces vraagt om aandacht, waardoor we ook na afloop van de subsidie tijd blijven reserveren voor deze verandering. Dit om ervoor te zorgen dat de werkwijze onder de aandacht blijft.’

‘Zorg voor een interne projectleider die ook behandelaar is en affiniteit heeft met e-health’

Virtual reality

Raadthuys GGZ doet samen met Psylaris een pilot op het gebied van Virtual Reality (VR). De brillen bieden cliënten thuis de gelegenheid aan de slag te gaan met oefenscenario’s. Bij traumabehandeling (EMDR) bijvoorbeeld kunnen de technieken ook middels een onlineprogramma of via de VR-bril worden ingezet. Er zijn allerlei scenario’s te oefenen middels de VR-bril, bijvoorbeeld om hoogtevrees of sociale angst in de bus virtueel te oefenen. De bril is geen volledige vervanging van een face-to-face sessie maar wel van huiswerkopdrachten. ‘Ook voor het gebruik van de VR-brillen geldt dat ze tijd kunnen besparen,’ stelt Tessa. ‘Dan hoeft een cliënt minder vaak op locatie te komen, dat scheelt reistijd voor de cliënt en dure tijd van behandelaars. Het kan trajecten verkorten. Er zijn zoveel zorgen rond het personeelskort in de ggz. Als kleine organisatie kunnen we via e-health (zowel Jouw Omgeving als de VR) toch een steentje bijdragen aan de oplossing daarvan.’ 

Tips voor subsidieaanvragers

Waaraan moeten toekomstige aanvragers van e-health-subsidies vooral denken? Tessa: ‘Zorg voor een interne projectleider die ook behandelaar is en affiniteit heeft met e-health. Niet alleen mensen van buiten de behandeling moeten met de ontwikkeling bezig zijn. Het moet echt intern beginnen. De inhoud van ‘Jouw omgeving’ is alleen vanuit de behandelaren ontwikkeld. Dat vind ik heel waardvol en zou ik anderen zeker aanraden.’ Dionne benadrukt het aspect tijd: ‘Plan voldoende tijd voor jezelf! Niet alleen op de inhoud maar ook voor het proces eromheen. Om de hele organisatie erin mee te nemen, en te beseffen dat het een grotere verandering is dan je misschien van tevoren denkt. Het is meer dan alleen een extra methode, het vraagt ook wat van bijvoorbeeld de backoffice. Er verandert voor iedereen iets in de werkwijze. Het is een kostbare taak om iedereen daarin mee te krijgen.’ 

Resultaten op een rijtje

• Er werken op dit moment 18 behandelaren met Jouw Omgeving.
• 486 cliënten hadden eind 2023 een account in Jouw Omgeving, waarvan er 60+ een blended behandeling hebben afgerond.
• De zelf ontwikkelde klachtgerichte modules zijn inmiddels 135 keer ingezet. 
• Alle 17 modules zijn bijna 400 keer ingezet.
• Alle cliënten krijgen standaard een Jouw Omgeving-account. 
• De blended zorgpaden zijn standaard onderdeel geworden van de werkwijze van Raadthuys GGZ.
• De eerste resultaten zijn veelbelovend: een blended behandeling levert 6% afname in directe behandeltijd op voor zorgzwaarte 3, 5 en 6. Dit betekent dat er sneller is ruimte voor een nieuwe cliënt.
• De eerste resultaten tonen aan dat een blended behandeling van een angststoornis en depressieve stoornis een gemiddelde tijdsbesparing oplevert van 1 tot 3 uur. 

Bron: ZonMw