Nieuwe tool maakt e-health toepassingen breder inzetbaar

E-health toepassingen zijn soms erg complex. Dit staat opschaling en duurzaam gebruik vaak in de weg. Het Britse NASSS-framework helpt om de complexiteit van interventies te beperken. Onderzoekers van het Erasmus MC en de Universiteit Twente maakten het instrument digitaal én vrij beschikbaar en aangepast voor de Nederlandse praktijk.

Opschalen

Het PEARL project van het Erasmus MC biedt e-health ontwikkelaars en onderzoekers een handig instrument om de complexiteit van nieuwe e-health toepassingen helder in kaart te brengen. Hoe groter de complexiteit van de e-healthtoepassing, hoe kleiner de kans op een succesvolle opschaling en implementatie, aldus de onderzoekers. 

Het NASSS-framework is ondergebracht op de website van het National eHealth Living Lab (NeLL) en bestaat uit twee onderdelen:

1. Het evalueren van de complexiteit van de e-health toepassing
2. Het verminderen van de complexiteit en daarmee het verbeteren van de toepassing

Potentie e-health

‘Er worden heel veel e-health apps en andere toepassingen ontwikkeld.  Dat is niet gek. De interesse in e-health is groot, ook omdat we tegen de grenzen van de zorg aanlopen’, stelt Ida Korfage helder. Ze is universitair hoofddocent aan het Erasmus MC en projectleider van het PEARL project. ‘De potentie van e-health is groot. Dit soort toepassingen bieden mensen de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier, zelfstandig aan de slag te gaan met hun gezondheid.’

Toch komen veel van deze nieuwe toepassingen niet goed uit de verf. ‘Toepassingen worden niet langdurig gebruikt, bereiken niet de juiste doelgroep, de techniek is niet geschikt om te worden opgeschaald of er is geen financiering meer na afloop van het ontwikkeltraject.’ Tal van oorzaken waarom een toepassing vroegtijdig kan stranden. ‘Dat is heel jammer voor alle e-healthtoepassingen die met de beste bedoelingen en met veel energie en tijd zijn ontwikkeld.’

'Hoe minder onnodige toeters en bellen, hoe groter de kans dat de toepassing duurzaam is.'

 - Judith Rietjens, Hoogleraar Design for Public Health aan TU Delft en Erasmus MC

NASSS-framework

Om dit probleem aan te pakken heeft Trish Greenhalgh van Oxford University het NASSS-framework ontwikkeld. NASSS staat voor Non-Adoption, Abandonment, Challenges to the Scale-Up, Spread and Sustainability.

Less is more

Stuk voor stuk factoren die belangrijk zijn bij de implementatie van e-health toepassingen. ‘Greenhalgh heeft als uitgangspunt dat veel toepassingen vaak veel te ingewikkeld zijn. Hoe minder onnodige toeters en bellen, hoe groter de kans dat de toepassing duurzaam is. Less is more’, onderstreept Judith Rietjens, hoogleraar Design for Public Health aan de TU Delft en aan het Erasmus MC.

Praktische oplossingen

Met het PEARL project hebben Rietjens en Korfage het Britse framework naar Nederland gehaald, verder doorontwikkeld en aangepast voor de Nederlandse praktijk. Het instrument bestaat uit 7 domeinen waar sprake van complexiteit kan zijn: Aandoening, Technologie, Waarde, Gebruikers, Organisatie, Context en Tijd. Het 2de deel van het instrument biedt praktische oplossingen om de complexiteit te beperken. Het instrument is vrij beschikbaar en ook digitaal te gebruiken.

Rietjens: ‘Het neemt de groep ontwikkelaars van een e-healthtoepassing echt bij de hand. We hebben met hulp van ontwerpbureau Panton de tool ook digitaal gemaakt en anders vormgegeven.’

De onderzoekers hopen dat het framework ook als richtsnoer dient bij de ontwikkeling van een e-health toepassingen. Korfage: ’Betrek in een zo vroeg mogelijk stadium alle betrokkenen, van onderzoekers, beleidsmakers, tot ontwerpers en zorgverleners. En blijf de tool gebruiken tijdens de ontwikkeling.’ 

Inzichten

De nieuwe NASSS-tool dwingt ontwikkelaars en onderzoekers om over elk domein goed na te denken. Rietjens: 

‘Of je nu gezondheidswetenschapper of interventiebouwer bent, we hebben allemaal blinde vlekken.’

Een belangrijk inzicht voor de onderzoekers is bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat doelgroepen zich door de toepassingen concreet aangesproken voelen.  Rietjens: ‘We hebben zelf ook een e-health toepassing ontwikkeld, een website voor advance care planning, ingebed in Thuisarts en gericht op een doelgroep die heel breed is. Mensen met chronische aandoeningen. We kwamen tot de conclusie dat heel veel groepen – bijvoorbeeld mensen met hartfalen- zich niet direct aangesproken voelden door onze website. Zij denken niet: Oh, dit gaat ook over mij.’

Een andere stap die meer aandacht vraagt, is de borging van de toepassing. 

'Denk na over de financiering op de lange termijn. Vaak worden e-health toepassingen op projectbasis ontwikkeld, dus dat is een hele relevante vraag. Wat gebeurt er aan het eind van het project.'
- Ida Korfage, Universitair hoofddocent Erasmus MC, projectleider PEARL project

De onderzoekers zaten met dezelfde vraag bij de ontwikkeling van de nieuwe tool. Rietjens: ‘We zijn zelf echt op zoek gegaan en kwamen via de TU Delft in contact met National eHealth Living Lab (NeLL). We zijn erg blij dat we ons tool hier hebben kunnen onderbrengen.’

• Less is more: Maak een e-health toepassing niet te ingewikkeld.
• Blinde Vlekken: Elke partij die betrokken is bij de ontwikkeling van een e-health toepassing, heeft een eigen focus. De NeLL-tool maakt alle blinde vlekken inzichtelijk.
• Opschalen: Denk goed na over de borging. Waar komt de toepassing terecht en wie houdt de toepassing in de lucht, ook financieel?

Impact

De onderzoekers pleiten ervoor dat het nieuwe framework als richtsnoer dient voor de beoordeling van e-health toepassingen, als criteria bijvoorbeeld bij projectaanvragen. De onderzoekers en NeLL brengen de nieuwe tool de komende tijd onder de aandacht bij universiteiten, de gezondheidszorg, overheid en ontwikkelaars en onderzoekers die zich met e-health bezighouden. 

Bron: ZonMw