Grip op Dementie

In 2040 hebben ongeveer een half miljoen mensen in Nederland dementie, luidt de verwachting. Het belang van onderzoek kan dan ook niet worden overschat, vindt hoogleraar Wiesje van der Flier, neuropsycholoog, epidemioloog en wetenschappelijk directeur van het Alzheimer Centrum Amsterdam. Wetenschappers uit verschillende disciplines vinden manieren om de ziekte uit te stellen, te vertragen of te stoppen.

Tekst: Milou van Hintum, Beeld: Jos Houweling

‘Dementie is een van de grootste uitdagingen van onze tijd’, zegt Van der Flier. Ze is betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten die moeten helpen grip te krijgen op dementie en in het bijzonder de ziekte van Alzheimer. Zo geeft ze leiding aan een groot publiek-privaat consortium, waarin dertig partners sinds het voorjaar van 2021 samenwerken aan een toekomst waarin de ziekte van Alzheimer voorspeld en voorkomen kan worden. ‘We doen onderzoek naar de diagnostiek van de toekomst met digitale tools zoals wearables, naar op bloedsamples gebaseerde biomarkers (zoals bepaalde eiwitten en typen hersenschade, red.) en naar genetische risicofactoren voor dementie. Ze worden nu nog niet ingezet bij routineonderzoek, maar de ontwikkelingen gaan razendsnel.’ Daarnaast is er aandacht voor de mensen met dementie en hun naasten die op dit moment hulp en ondersteuning nodig hebben. Onderzoeker Janet MacNeil-Vroomen (p.32-33) stelt samen met hen zorgpakketten op maat samen.

Eerder ingrijpen om ziekte uit te stellen

Van der Flier bepleit een paradigmaverandering in onderzoek en zorg met betrekking tot alzheimer. ‘Dementie is het laatste stadium van alzheimer. De ziekte begint al twintig jaar vóórdat er sprake is van dementie. Als je je realiseert dat alzheimer geleidelijk ontstaat, net zoals kanker, dan kun je misschien al eerder ingrijpen om die ziekte uit te stellen, te vertragen of te stoppen. Dáár moet de wetenschap zich op richten.’ Het 100-plus onderzoek dat onder leiding van Henne Holstege plaatsvindt (p.33) is een van de studies die hieraan bijdragen. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor verschillen tussen mensen. Omdat alzheimer een langdurige, grote en complexe ziekte is, verloopt het ziektetraject bij iedereen anders. Van der Flier: ‘Hoe de ziekte zich ontwikkelt, is bijvoorbeeld afhankelijk van je genetische aanleg of van specifieke eiwitten die erbij betrokken zijn.’

Benieuwd naar het hele artikel? Lees het hier!

Bron: NWO