Klaar voor de zorg van morgen

De zorg wordt zwaarder en complexer. Zorgorganisaties moeten met ontwikkelingen mee bewegen en het is daartoe ook belangrijk om deze ontwikkelingen in de gaten te houden. Ze moeten inspelen op akkoorden als IZA, WOZO, GALA en TAZ om toekomstbestendig te blijven. Team Zorginnovatie.nl ging daarom langs bij Zorggroep Elde Maasduinen om te horen wat zij als zorgorganisatie doen om klaar te zijn voor de zorg van morgen.

Zorggroep Elde Maasduinen (ZGEM) is actief op het gebied van ouderenzorg in de regio Midden en Noordoost Brabant. Niet alleen goede zorg staat hier centraal, maar ook ontmoeting, verbinding en momenten die bijdragen aan levensgeluk. Daarnaast is er veel aandacht voor het creëren van een omgeving waar de zorgmedewerkers zich professioneel kunnen ontwikkelen.

Drie pijlers van innovatie

Aangekomen op het kantoor van ZGEM spreken we met Anne van Kempen, Concerndirecteur mens- en organisatieontwikkeling, en Alet van den Aker, Projectmanager Innovatie. Vol enthousiasme spreken ze over de visie van ZGEM op innovatie. Van den Aker vertelt dat in alle projecten van ZGEM wordt gekeken naar drie pijlers van innovatie: levensgeluk, werkplezier en toekomstbestendige zorg. “Het doel is om altijd die pijlers in de gaten te houden. We willen niet dat we bijvoorbeeld een project hebben dat gericht is op toekomstbestendige zorg, maar dat het vervolgens ten koste gaat van het werkplezier van onze medewerkers. Er moet een goede balans zijn tussen de drie pijlers.”

Ook wordt goed gekeken naar het verschil tussen vernieuwen, innoveren of juist stopzetten. Met vernieuwen wordt het implementeren van al bewezen technologie bedoeld, waar bij innoveren bijvoorbeeld iets heel nieuws op kleine schaal geïntroduceerd wordt. “En soms moet je ook gewoon met iets stoppen wat je misschien al jaren op een bepaalde manier doet. Simpelweg iets niet meer doen zien we ook als innoveren.”Van den Aker licht toe dat dit iets is wat samen met de zorgmedewerkers wordt bepaald: “Innoveren voor ons is samen dingen uitproberen en samen leren.”

“Soms moet je ook gewoon met iets stoppen wat je misschien al jaren op een bepaalde manier doet.”
– Alet van den Aker, Projectmanager Innovatie bij ZGEM

Innovatielocaties

Om de zorgmedewerkers hierin te ondersteunen zijn vorig jaar twee locaties van ZGEM aangewezen als innovatielocaties. Waar voorheen innovaties binnen de hele organisatie geïmplementeerd werden, worden nieuwe innovaties die zich nog niet bewezen hebben nu alleen in deze twee innovatielocaties opgezet. “Bij nieuwe innovaties die nog niet bewezen zijn, of waarvan de meerwaarde niet direct gevoeld wordt, vraagt het veel meer begeleiding dan bij een vernieuwing.” Dankzij de innovatielocaties kan er op die locaties voldoende aandacht gegeven worden aan de implementatie. Zo is er op beide locaties een klankbordgroep met verschillende medewerkers van de organisatie. Daarin wordt gekeken naar de richting van een lopend project of wat de volgende stappen zijn voor nieuwe projecten.

Proeftuinen

ZGEM heeft vier verschillende proeftuinen. Van Kempen licht toe: “Een proeftuin is voor ons wanneer verschillende partijen samenwerken aan een gezamenlijk vraagstuk, waarbij onderwijs, onderzoek, bedrijfsleven en zorg samen komen.” De vier proeftuinen hebben allemaal een verschillende focus: mentale vitaliteit, emotie-intelligente robots, loopbaanontwikkeling en innovatieklimaat, en samen zorgen.

In de proeftuin Mentale Vitaliteit wordt onderzoek gedaan naar de mentale vitaliteit van de medewerkers, om te kijken wat kan helpen om het persoonlijk welzijn te verhogen. Dit wordt gedaan op basis van eigen motivatie van de medewerkers om hieraan mee te doen. Het onderzoek bestaat uit verschillende sessies, vragenlijsten en experimenten die door de zorgteams zelf zijn bedacht. De effecten hiervan worden in de loop van het jaar zichtbaar.

De tweede proeftuin richt zich op de inzet van emotie intelligente robots. SARA Robotics en Mentech zijn hierbij betrokken als leverancier. De HUME van Mentech kan namelijk stress en stressopbouw meten dankzij slimme sensoren. Aan de hand daarvan kan een robot de emotie van een cliënt detecteren. Afhankelijk van de betreffende emotie kan de robot vervolgens zelf een interventie uitvoeren. Van den Aker: “Op dit moment werken we nog met één robot. Aankomend jaar gaan we opschalen naar meerdere robots, zodat we verder richting ‘Human Machine Teaming’ gaan werken.”

In de derde proeftuin gaat het over loopbaanontwikkeling en bijdragen aan het innovatieklimaat. Van Kempen geeft aan dat loopbaanperspectief een belangrijk punt is voor de medewerkers. Daarom wordt er gekeken naar manieren om meer differentiatie in werkzaamheden aan te kunnen bieden. Daarom kunnen Verzorgenden IG (individuele gezondheid) zich nu ontwikkelen tot zogenaamde ‘expert innovatie’. Zij kunnen dan innovatie op de werkvloer stimuleren en implementeren, collega’s enthousiasmeren en signalen terugspelen naar het innovatieteam. “Ze volgen hiervoor een speciaal opleidingstraject en worden daarvoor vier uur per week vrij geroosterd, zodat er in hun planning ook tijd en ruimte is om dat naast hun reguliere werkzaamheden te doen.” De ‘expert innovatie’ is vervolgens een belangrijke schakel op de innovatielocatie en in het zorgteam. Zo krijgt deze expert alles mee wat er gebeurt en kan daardoor goed meedenken over wat er nodig is om de innovaties te laten slagen.

De laatste proeftuin is Samen Zorgen. Hier wordt gekeken naar het betrekken van het sociale netwerk van de cliënten. Dit verlicht niet alleen de druk op de zorgmedewerkers, maar zorgt ook voor meer geluksmomenten bij de cliënten als de mantelzorgers. Van den Aker: “We merken dat het gesprek daarover voeren eigenlijk al heel veel doet. We stellen die vraag misschien ook te weinig aan het sociale netwerk, wat zouden zij nog kunnen doen?” Ook weet het sociale netwerk niet altijd wat allemaal mag en kan binnen de organisatie. Van den Aker licht toe dat je daar niet pas mee kan beginnen als iemand al bij ZGEM woont: “Je moet al je processen erop aanpassen, zodat je het bij de eerste kennismaking al kan meenemen in het gesprek.”

De zorg van morgen

Met deze vier proeftuinen op de innovatielocaties probeert ZGEM zich voor te bereiden op de zorg van morgen. Van Kempen geeft aan dat de medewerkers de urgentie voor verandering wel begrijpen, maar dat het in de praktijk nog vaak zoeken is naar hoe dat voor elkaar te krijgen: “Het is zoeken naar een balans om de medewerkers zo min mogelijk te belasten. Zo’n ‘expert innovatie’ heeft de uren ervoor, maar alle andere medewerkers niet. Dus we moeten kijken hoe we het beste gezamenlijk alle veranderingen kunnen doorlopen.”

Wil je meer weten over de aanpak van Zorggroep Elde Maasduinen? Heb je tips? Of is jouw organisatie ook aan het innoveren en wil je een keer samen sparren? Neem contact op met Anne van Kempen via Anne.vanKempen@zgem.nl.