Publicatie: Huisartsen zoeken het juiste moment voor dementiediagnose
In de beginfase van dementie bestaat vaak twijfel en onzekerheid over wat er aan de hand is. Wanneer is het juiste moment om te onderzoeken of de klachten door dementie komen? Wij, onderzoekers van het Alzheimer Centrum Groningen, onderzochten hoe huisartsen hierover denken en ontdekten dat ze met lastige dilemma’s te maken krijgen. Ook deelden huisartsen waardevolle oplossingen. Geschreven door Fleur Visser (UMCG).
Het wetenschappelijke artikel over dit onderzoek is onlangs gepubliceerd in het tijdschrift International Journal of Geriatric Psychiatry.
Tijdig vaststellen van dementie
Een ‘tijdige diagnose’ betekent dementie vaststellen op een moment dat past bij de situatie en wensen van de persoon en de naasten. Dit is belangrijk voor hun welzijn, omdat het duidelijkheid geeft over de klachten en tijdig hulp kan worden ingezet. Zo blijft de persoon zo veel mogelijk onafhankelijk en kan hij/zij belangrijke keuzes maken voor de toekomst. Eerdere onderzoeken laten zien dat het vaststellen van de diagnose soms lastig is en lang kan duren.
Onderzoek door interviews
De huisarts is het eerste aanspreekpunt waar mensen terecht kunnen, als zij zich zorgen maken over dementie. Wij onderzochten daarom de ervaringen van huisartsen over het vaststellen van dementie. Hoe bepalen zij wanneer een goed moment is om dementie vast te stellen? Hoe pakken ze dit aan en wat vinden zij lastig aan dit proces? In interviews met veertien huisartsen hebben we uitgebreid gesproken over dit onderwerp. Op deze manier konden we meer de diepte in gaan over een onderwerp vergeleken met onderzoek dat bestaat uit vragenlijsten.
Huisartsen staan voor lastige dilemma’s
Uit de interviews bleek dat huisartsen soms voor moeilijke keuzes staan wanneer ze de eerste tekenen van dementie opmerken. Of als een naaste van iemand met beginnende dementie zorgen uitspreekt bij de huisarts. Huisartsen willen de wensen van de patiënt respecteren, maar merken dat mensen met beginnende dementie zelf vaak niet door hebben dat er problemen zijn. Huisartsen willen niet dat iemand onnodig zorgen krijgt door een vroege diagnose. Aan de andere kant willen ze ook niet te lang wachten om gevaarlijke situaties te voorkomen. Deze ingewikkelde beslissingen zijn lastig om te bespreken met patiënten en hun familie.
Hoe nu verder?
Vertrouwen, tijd en samenwerking met andere zorgverleners helpen huisartsen in dit ingewikkelde beslissingsproces met de patiënt en familie. Een praktijkondersteuner bij de huisarts of een specialist ouderengeneeskunde heeft bijvoorbeeld meer tijd om bij mensen thuis langs te gaan. In deze omgeving voelt de patiënt zich fijn en kan een gesprek makkelijker verlopen. Ook zou een training voor huisartsen hoe je om kunt gaan met de ontkenning bij dementie kunnen helpen. Deze oplossingen helpen bij het verbeteren van het moment van de diagnose.
Project ABOARD
Dit onderzoek maakt onderdeel uit van het ABOARD project. ABOARD is een publiek-private samenwerking, die financiering ontvangt van ZonMW Nationaal Dementieprogramma (#73305095007) en Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health (PPS-toeslag; #LSHM20106). Meer dan 30 partners dragen in kind en/of in cash bij (zie www.aboard-project.nl).
ABOARD is het eerste onderzoeksproject dat van start gaat als onderdeel van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030 van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het geeft tevens invulling aan een belangrijk deel van Missie IV: In 2030 is de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25% toegenomen. Missie IV is een van de vijf missies opgesteld voor het maatschappelijk thema gezondheid en zorg en staat beschreven in de Kennis- en Innovatieagenda 2020-2023 van Health~Holland.