Dagelijks Leren en Verbeteren in Verpleeghuizen: Uiteraard!

Wat is de beste zorg voor bewoners? Wat vinden collega’s belangrijk? In de projecten EVIDENCE 1.0 en 2.0 werken zorg- en behandelteams en actieonderzoekers samen aan leren en verbeteren van dagelijkse zorg. Hoe wérkt dat?

De basis voor versterking van de kwaliteit van zorg door het toepassen van evidence based practice (EBP) in verpleeghuizen is steeds meer zichtbaar. De uitvoering van EBP doe je niet alleen, maar samen¹. Je hebt elkaar nodig om de zorg te verbeteren, maar ook om gezamenlijk de zorg voor en met de cliënt uit te voeren. In 2 onderzoeksprojecten is gekeken naar het opzetten van een EBP-cultuur in verpleeghuizen (EVIDENCE 1.0) en is vervolgens de stap gemaakt naar het leren en verbeteren met alle betrokken zorgverleners rondom en met een cliënt (EVIDENCE 2.0). In deze blog vertelt onderzoeker Frank Verbeek hoe ze dat hebben aangepakt.

Leren en verbeteren met het zorgteam

'In project EVIDENCE 1.0 (2017-2019) zijn verpleegkundigen en verzorgenden samen met hulp van coaches uit het onderwijs en de praktijk aan de slag gegaan met het implementeren van EBP. Wat is nodig voor EBP? Wat levert dit op? Waar is verbetering mogelijk? Uit dit project blijkt dat het juist ook belangrijk is om met iedereen die bij zorg voor de cliënt betrokken is gezamenlijk aan de slag te gaan. Samen deel je de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse uitvoering van die zorg. Daarbij is het belangrijk om interactieve en prikkelende werkvormen te gebruiken om teams te kunnen motiveren. Benieuwd naar alle bevindingen uit dit project? Lees dan de internationale publicatie van EVIDENCE 1.0². Daarnaast zijn alle tips, tools en randvoorwaarden voor het creëren van een EBP-cultuur opgenomen in het digitaal Handboek EBP.

Naast de successen van het implementeren van een EBP-cultuur is ook gezien dat elke zorgverlener nog vooral vanuit zijn eigen professie, vaktaal en achtergrond werkt in de verpleeghuizen. De zorgverlener is niet altijd op de hoogte van taken en verantwoordelijkheden van de anderen en elkaars kennis en expertise wordt nog niet optimaal gebruikt.'

Leren en verbeteren met het interprofessionele team

'Om gezamenlijk met elkaar te kunnen samenwerken en te leren, is het nodig om een interprofessionele leer- werkcultuur te ontwikkelen in verpleeghuizen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat minimaal 2 verschillende zorgverleners (bijvoorbeeld de verzorgende en de fysiotherapeut) gezamenlijk werken om de zorg voor en met de cliënt uit te voeren. De zorgverlener werkt dan niet meer alleen binnen de eigen grenzen van het vak, maar kijkt daar overheen. Zo zijn bijvoorbeeld de doelen die een bewoner met een fysiotherapeut opstelt, ook de doelen waarmee een activiteitenbegeleider aan de slag kan gaan.'

Interprofessionele leer- en werkcultuur

'Het is nog onbekend welke acties bijdragen aan de ontwikkeling van een interprofessionele leer- en werkcultuur in verpleeghuizen. In project EVIDENCE 2.0 (2019-2023) onderzoeken we samen met zorgverleners, coaches, experts en actieonderzoekers wat nodig is om deze cultuur te ontwikkelen. De zorgverleners worden uitgedaagd om hier zelf over na te denken. Wie zijn wij als team? Wat maakt ons sterk? Wat kan nog verbeterd worden? Wat zijn onze gezamenlijke doelen en welke visie willen we uitdragen?

Bij de start van het project bleken zorgverleners niet altijd te weten wie in het interprofessionele team werken en wat elkaars taken en verantwoordelijkheden zijn in de zorg met de cliënt. Meer inzicht hierin is belangrijk om samen aan de slag te gaan en van en met elkaar te leren. Binnen teams zijn daarom posters opgehangen met alle zorgverleners die werkzaam zijn in de praktijk. De zorgverleners hebben over elkaar opgeschreven wat zij denken dat de verschillende taken en verantwoordelijkheden zijn. Daarna maakten ze zelf een vlog over de interpretatie van de posters. De vlogs zijn met elkaar bekeken en nabesproken.

Dit is een voorbeeld van een actie binnen EVIDENCE 2.0 van zorgverleners zelf. Deze en vele andere acties zijn onder begeleiding van coaches toegepast om elkaar te vinden en om los te komen van de eigen ‘eilanden’. Op deze wijze wordt de basis gelegd voor gezamenlijke doelen in kwaliteit van persoonsgerichte zorg. Benieuwd hoe de slag gemaakt wordt met leren en verbeteren vanuit het zorgteam naar het interprofessionele team? Lees dan het onderzoeksprotocol van EVIDENCE 2.0³.'

Projectteam EVIDENCE 2.0

Het projectteam EVIDENCE 2.0 bestaat naast onderzoeker Frank Verbeek uit projectleider Anneke van Vught en 2 externe coaches: Annemie van de Wouw en Elvira Nouwens. Allen verbonden aan het Lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening, HAN University of Applied Sciences.

'Als projectteam werken we samen met alle experts in het veld van verpleeghuizen, 6 deelnemende verpleeghuizen en 12 deelnemende interprofessionele teams. Binnen elk team begeleidt minimaal 1 interne coach met hulp van de externe coach het gehele team bij de ontwikkeling van een interprofessionele leer- en werkcultuur.'

Bron: ZonMw